Đã bao lâu rồi bạn không đi dạo dưới hàng cây hay bước chân lên đồng cỏ xanh? Khe khẽ nhắm mắt lại lắng nghe tiếng côn trùng rúc rích, mùi hơi nước vẩn vơ trong không khí của cơn mưa vừa qua, có thời khắc nào bạn rung động vì sự diệu kỳ của mẹ thiên nhiên?
Con người, cũng như các sinh vật khác, từng sống trong tự nhiên. Thế giới hiện đại thay đổi chóng mặt cùng mật độ đô thị gia tăng khiến chúng ta dần đánh mất mối liên kết sâu sắc này. Vậy rốt cuộc thiên nhiên đóng vai trò ra sao trong cuộc sống của nhân loại? Liệu bạn có đang bỏ quên một nhu cầu quan trọng ẩn giấu sâu thẳm trong bản năng của mỗi con người?
Contents
- 1 Thiên nhiên mang đến điều gì cho chúng ta?
- 2 Làm sao để quay về với tự nhiên?
- 2.1 1. Quan sát những sinh vật nhỏ bé xung quanh mình
- 2.2 2. Trồng một chậu cây nhỏ
- 2.3 3. Vận động trong tự nhiên
- 2.4 4. Kết nối thông qua phim ảnh và ghi âm
- 2.5 5. Kết hợp thiên nhiên với sáng tạo
- 2.6 6. Di chuyển tới những địa điểm tự nhiên “chất lượng cao”
- 2.7 7. Bảo vệ thiên nhiên
- 2.8 *Chia sẻ cá nhân
Thiên nhiên mang đến điều gì cho chúng ta?
Nghiên cứu về liệu pháp sinh thái đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa thời gian tiếp xúc với tự nhiên và giảm căng thẳng, trầm cảm. Hòa mình vào thiên nhiên giúp cải thiện tâm trạng ngay lập tức và cũng gây ảnh hưởng tốt lên sức khỏe thể chất.
Những người kết nối nhiều với thiên nhiên thường hạnh phúc hơn và cảm nhận được giá trị của cuộc sống, bớt phiền muộn, lo lắng. Thiên nhiên có thể tạo ra vô số cảm xúc tích cực như bình yên, vui vẻ, kích thích sự sáng tạo…
Với một số bệnh nhân tâm thần không muốn dùng thuốc, tương tác với tự nhiên là một trong những liệu pháp hữu ích nhất họ có thể tiếp cận.
Một nghiên cứu nổi tiếng năm 1984 cho thấy những bệnh nhân được ngắm nhìn thiên nhiên qua cửa sổ phục hồi sức khỏe tốt hơn và ít cần dùng thuốc giảm đau hơn so với những người sống trong phòng có cửa sổ nhìn ra bức tường gạch.
Trong nghiên cứu khác năm 2015, các nhà khoa học đã so sánh hoạt động não của những người khỏe mạnh sau khi đi bộ 90 phút trong khung cảnh tự nhiên so với nhóm khác đi dạo trong đô thị. Kết quả cho thấy những người dạo quanh trong thiên nhiên có vỏ não trước trán hoạt động thấp hơn. Đây là vùng não điều khiển quá trình suy ngẫm.
Bác sĩ Jason Strauss, giám đốc khoa Tâm thần Lão khoa tại Liên minh Y tế Cambridge (trực thuộc Harvard) cho biết: “Khi một người bị trầm cảm hoặc căng thẳng mức độ cao, phần này của não sẽ hoạt động sai lệch và khiến người đó trải qua vòng lặp liên tục của những suy nghĩ tiêu cực.”
Không những vậy, có vẻ như tương tác với không gian tự nhiên còn mang lại những lợi ích trị liệu khác. Âm thanh thiên nhiên êm dịu hay sự tĩnh lặng ngoài trời có thể làm giảm huyết áp và hạ nồng độ cortisol (hormone căng thẳng), giúp làm dịu phản ứng căng thẳng cấp tính của cơ thể. Ngắm nhìn cây cối cũng giúp phân tán sự chú ý của bạn khỏi những suy nghĩ tiêu cực và làm giảm lo lắng.
Thiên nhiên giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng nhận thức, kiểm soát sự tập trung. Ở những văn phòng có không gian xanh, nhân viên làm việc hiệu quả hơn và ít bị ốm hơn. Việc tiếp xúc với môi trường tự nhiên cũng giúp con người nuôi dưỡng mối quan hệ thân thiết với đồng loại, coi trọng cộng đồng và hào phóng với tiền bạc hơn.
Một nghiên cứu đăng trên Nature của Mathew P. White (Trung tâm Môi trường và Sức khỏe Con người Châu Âu, Đại học Exeter) cho thấy nếu bạn dành ít nhất 120 phút mỗi tuần trong tự nhiên có thể tạo nên những cải thiện đáng kể về chỉ số sức khỏe và hạnh phúc.
Rõ ràng con người bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh theo những hướng mà chính chúng ta cũng không nhận thức được.
Làm sao để quay về với tự nhiên?
Bạn có thể lắng nghe tiếng chim hót, ngắm nhìn sóng biển cuộn trào hoặc để tâm trí đi lang thang giữa đất trời. Tự nhiên giúp khôi phục nhận thức và làm cho não bộ của bạn sảng khoái. Những lợi ích mà thiên nhiên mang đến cho nhân loại là điều không thể bàn cãi, nhưng không phải ai cũng có điều kiện sống ở vùng thôn quê nhiều cây cối để tận hưởng những ưu đãi này. Bạn có thể áp dụng một số cách sau để mang tự nhiên đến gần mình hơn:
1. Quan sát những sinh vật nhỏ bé xung quanh mình
Bạn không nhất thiết phải đi thật xa ra ngoại ô để tận hưởng tự nhiên, sự sống có mặt ở khắp nơi. Hãy chậm lại, bước ra ngoài trời và ngắm nghía thật kỹ thế giới. Đó có thể đó chỉ là một đóa hoa nhỏ, những đám mây, chim hót bên cửa sổ, lớp rêu bám trên vách trong ngõ nhỏ hay tia nắng trong suốt buổi sớm mai.
Hãy kết nối với thiên nhiên bằng tất cả các giác quan của bạn. Chạm vào vỏ cây, ngửi mùi cỏ xanh, lắng nghe mưa rơi. Chúng sẽ mang đến niềm vui nho nhỏ và cảm giác bình yên.
2. Trồng một chậu cây nhỏ
Đôi khi thật khó để tiếp cận những địa điểm tự nhiên vì đặc thù địa lý hay vì bạn quá bận rộn hoặc sức khỏe chưa cho phép. Bạn hãy thử mang thiên nhiên vào nhà mình.
Nếu không có quá nhiều không gian, bạn có thể mua một chậu cây nhỏ trong siêu thị hoặc cửa hàng cây cảnh, hoa hoặc một chậu gia vị là lựa chọn không tồi. Bạn không chỉ có thể ngắm và chạm vào chúng mà còn có thể tận hưởng hương thơm.
Chậu hành này mình cắt ăn được cũng vài lượt. Bạn nên chọn đất tốt một tí để mấy lượt sau lá không bị èo uột như mình. Nếu thích bạn có thể xem video hướng dẫn cách làm tại đây.
Nếu bạn có một khoảnh đất trống nhỏ hoặc ban công, đừng quên tận dụng nó. Trồng một ít cây, nuôi một chậu cá sẽ mang đến không gian thư giãn nho nhỏ ngay tại nhà.
3. Vận động trong tự nhiên
Cố gắng tận dụng cơ hội tập thể dục ngoài trời như chạy, đạp xe hay đi bộ.
Dạo quanh ngoài trời có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm cảm giác tức giận, mệt mỏi và buồn bã. Đừng mang tai nghe khi chạy để cảm nhận được âm thanh tự nhiên của thế giới xung quanh và đảm bảo an toàn cho chính bạn khi đang di chuyển.
4. Kết nối thông qua phim ảnh và ghi âm
Theo một báo cáo năm 2017 của Scientific Reports, nếu bạn không thể ra ngoài, việc lắng nghe âm thanh thiên nhiên qua ghi âm có thể có tác dụng tương tự. Ngoài ra, tiếp xúc với thiên nhiên thông qua những câu chuyện, tranh ảnh, phim hoặc chương trình truyền hình cũng có thể hữu ích.
5. Kết hợp thiên nhiên với sáng tạo
Bạn cũng có thể tăng cường cảm giác kết nối với tự nhiên bằng cách chụp ảnh, viết, vẽ các bức tranh về phong cảnh, thực vật hoặc động vật.
Cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên và miêu tả lại chúng thông qua lăng kính nghệ thuật có thể giúp bạn tìm thấy ý nghĩa thực sự trong mối liên kết sâu sắc với tự nhiên.
6. Di chuyển tới những địa điểm tự nhiên “chất lượng cao”
Bạn nên sắp xếp thời gian để thi thoảng có thể ghé thăm những khu vực đa dạng sinh học (có nhiều loại thực và động vật) như rừng, núi, biển… chúng có thể mang đến hiệu quả trị liệu tâm lý cao hơn, đặc biệt với những người có bệnh lý về tinh thần.
7. Bảo vệ thiên nhiên
Thiên nhiên là một món quà quý giá. Việc chăm sóc và giữ gìn môi trường tự nhiên sẽ mang đến cho bạn cảm giác thư thái tích cực. Bạn có thể làm những việc đơn giản như tái chế, đi bộ thay vì lái xe, hay tham gia các nhóm bảo tồn hoặc dọn dẹp cộng đồng.
*Chia sẻ cá nhân
Mình là người nhạy cảm với năng lượng của môi trường sống và thường không chịu nổi bê tông cốt thép. Đây thật ra cũng không hẳn là điều tốt. Tuy nhiên, việc này khiến mình dễ cảm thấy an ổn ở những nơi nhiều cây xanh.
Khi còn bé, mình thường ngồi ở cuối hành lang mỗi giờ ra chơi, im lặng ngắm từng cành cây, ngọn cỏ, hay ở bên mặt hồ nhìn sóng nước nhấp nhô và những tia nắng nhảy múa lấp lóa. Việc này mang đến niềm hạnh phúc lan tràn và sự tĩnh lặng trong tâm hồn. Mình cũng thi thoảng nghe nhạc nước khi thiền, khi ngủ hoặc cần tĩnh tâm. Bạn có thể thử giai điệu đó xem có thích không nhé:
Video dưới là hoa sen nước chảy.
Ngay cả trong giờ phút này, ngay tại đây, việc được sống ở vùng thôn quê tại Trà Vinh, nơi có đồng ruộng, rừng tre và đền chùa cũng đang giúp đỡ mình rất nhiều.
Thậm chí có thể cảm nhận được sự thiêng liêng và an lành trong không khí.
Mình còn nhớ cảm giác choáng ngợp xao động khi bước vào rừng tre một buổi sớm xa xôi, cảm giác như lạc vào một xứ sở khác xanh thẳm, nhìn mãi không thấy nhà.
Thiên nhiên là một hình thức trị liệu tuyệt vời.
Mình tin rằng một người khó có thể đạt đến trạng thái hạnh phúc và lành mạnh hoàn toàn nếu quên mất điều này.
Liên kết với tự nhiên nằm trong bản thể của con người. Hãy thử thay đổi lối sống và đưa thiên nhiên vào cuộc sống hàng ngày của mình bạn nhé. Nếu ưa thích bài viết này của mình bạn có thể share cho bạn bè hay người thân, nhập email vào nút đăng ký bản tin ở góc phải màn hình để được nhận bài gửi trực tiếp đến hòm thư bạn hén! Cảm ơn bạn.
Nguồn tham khảo
- https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/sour-mood-getting-you-down-get-back-to-nature
- https://www.marthastewart.com/8264030/mental-health-benefits-being-outside
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6143402/
- https://www.apa.org/monitor/2020/04/nurtured-nature
- https://www.theguardian.com/commentisfree/2014/feb/13/10-reasons-why-we-need-more-contact-with-nature
- https://www.rochester.edu/news/show.php?id=3450
- https://www.theguardian.com/society/2019/aug/27/prison-garden-inmates-mental-health-hmp-parc-royal-horticultural-society
- https://scholarworks.arcadia.edu/grad_etd/6/
- https://www.mentalhealth.org.uk/our-work/research/our-top-tips-connecting-nature-improve-your-mental-health
- https://www.nature.com/articles/s41598-019-44097-3
- Nguồn ảnh: Canva