Nhà bếp của hoàng gia bao gồm ba phần: bếp chính, bếp trà và bếp bánh. Mỗi phòng có một bếp chính, năm phụ bếp, một giám sát viên, một chuyên viên quản lý mua sắm & nguồn cung ứng.

Thực đơn được đính kèm tên của người nấu để có thể dễ dàng sắp xếp các món ăn cũng như truy vết thủ phạm nếu có dấu hiệu đáng ngờ. Công thức nấu ăn hoàng gia về cơ bản là phiên bản phức tạp hơn được tạo ra từ bữa ăn truyền thống của dân thường.

Ở cả hai triều đại nhà Minh và Thanh, ngự thiện đều chiếu theo một nguyên tắc: chế độ ăn uống phải tăng cường sức khỏe.

Lề lối phục vụ & phong tục cung đình

Các hoàng đế nhà Thanh thường dùng bữa một mình trừ những nghi lễ đặc biệt, thậm chí không có sự vui vẻ của mâm cơm đoàn viên.

Hoàng đế Càn Long thi thoảng có thể mời một người phối ngẫu đến ăn tối, nhưng nghi thức quy định rằng tất cả mọi người, ngoại trừ thái hậu, phải đứng khi có mặt hoàng đế. Hoàng hậu và các phi tần dùng bữa trong cung điện của riêng họ.

Khẩu phần của vua thường có thịt lợn, thịt cừu, thịt thú săn, thịt gà và rau. Tất cả các món đều được đậy nắp trước khi ăn. Thực đơn được lên sẵn cho mỗi bữa và đệ trình lên nội thần để phê duyệt. Chúng đều được lưu trữ lại.

Thức ăn được đặt trong bát, đĩa tráng men, liễn(*) màu xanh, trắng và khăn ăn thêu chỉ vàng bạc.

Món chính gồm súp tổ yến, vịt, gà, đuôi hươu, thịt lợn, bánh bao, bánh ngọt hoặc dưa chua. Thịt bò bị cấm vì quan niệm tội lỗi khi ăn những con vật đảm nhiệm việc chuyên chở.

Các hoàng đế triều Thanh có hai bữa ăn chính một ngày với dụng cụ ăn uống bằng vàng hoặc đồ sứ đặc biệt sản xuất tại Cảnh Đức trấn, tỉnh Giang Tây. Địa điểm và thời gian ăn uống của họ không cố định. Hoàng đế sẽ thông báo cho cận vệ khi muốn dùng bữa và sẽ ngồi ăn ở địa điểm bất kỳ. Các đầu bếp giao cho thái giám dọn ở chiếc bàn tiện cho hoàng đế ngay khi họ nhận được thông báo.

Nhà bếp hoàng gia có tổng cộng hơn 200 quan lại, đầu bếp và thái giám. Bữa ăn của hoàng đế được chuẩn bị riêng biệt với bữa ăn của những người khác.

Khi các món ăn được đặt lên bàn, người ta sẽ dùng một dụng cụ bằng bạc và đặt nó vào các món ăn. Họ tin rằng đồ bạc sẽ đổi màu nếu thức ăn bị nhiễm độc. Ngoài ra, còn có thái giám chuyên nếm thử trước.

Ăn uống lành mạnh theo mùa

Nhà bếp hoàng gia điều chỉnh chế độ ăn uống của hoàng đế theo mùa. Các món ăn mát nhẹ hơn được phục vụ vào mùa hè để tiếp thêm dịch lỏng cho cơ thể và các bữa ăn thịnh soạn, bổ dưỡng hơn vào mùa đông giúp tạo ra nhiều năng lượng sống hơn.

Ví dụ về bữa ăn theo mùa của Càng Long:

– Ngày 8 tháng 6 năm 1789, vua dùng bữa sáng tại điện Yihong. Trên bàn sơn mài, ông được phục vụ: lẩu thịt thú với tổ yến, vịt và thịt quay, lẩu vịt nấu canh khoai mỡ, các món salad thảo mộc, thạch đậu lạnh và vịt hầm rượu bông cải, rau muống xào với tôm khô nhỏ, củ sen hấp nếp, đậu phụ hầm nấm, gà vịt nấu xì dầu, bánh cuốn và bánh bao nhỏ hấp, bánh bao nhân thịt cừu bí đỏ, gà kho đậu, dưa chua bày trong hũ hình hoa tráng men, bốn món nguội đặt trên đĩa chân cao, một bát cơm gạo hạt tròn và một bát đậu luộc.

-Ngày 13 tháng 12, hoàng đế dùng bữa chiều trong phòng phía đông của điện Yangxin. Bữa ăn của ngài gồm: một nồi lẩu gà tổ yến và hạt thông, một nồi lẩu gà, thịt hun khói và bắp cải, một nồi lẩu bao tử cừu và thịt cừu xé nhỏ, gà hấp nấm tươi, thịt heo rang muối; nấm, thịt gà và thịt cừu hấp, vịt hấp và đuôi hươu, thịt lợn hầm xốt đặc, bánh ngọt, bánh bao hấp với thịt gà băm, thịt lợn muối và dưa chua đựng trong hộp hình hoa hướng dương màu bạc, bốn món nguội nhỏ đặt trên đĩa bạc, súp gà với cơm, súp vịt nấu với khoai mỡ và súp yến sào với tủy.

Các hoàng đế nhà Thanh đã ăn thực phẩm có đặc tính chữa bệnh. Nhiều hồ sơ từ kho lưu trữ của cung điện đề cập đến việc sử dụng rượu vang, nước trái cây, chiết xuất, trái cây được bảo quản và đường như những nguyên liệu bồi bổ sức khỏe. Những thực phẩm này được cho là có tác dụng kích thích dạ dày, thận, giúp ăn ngon miệng, giảm nội nhiệt và trừ đờm, bồi bổ cơ thể, kéo dài tuổi thọ.

Các địa phương cũng cung cấp một số hoa quả làm cống phẩm: đậu phộng, chà là, quả hồng, hạt sen từ Sơn Đông; lê, phỉ, táo gai, nho từ Đông Bắc; quả hồng, đào từ Hà Nam; hoa mộc tê, dưa từ Thiểm Tây và Cam Túc; quýt, cam, đường phèn, trầu cau và nhãn từ Phúc Kiến; trái cây tươi từ Hồ Nam, Hồ Bắc, Tứ Xuyên và Quý Châu…

Theo Li Li, nhà nghiên cứu tại Bảo tàng Cố cung Thẩm Dương, nhà Thanh là triều đại phong kiến ​​cuối cùng ở Trung Quốc, đã tổng hợp và tiếp thu tinh hoa truyền thống Trung Hoa, đồng thời phát triển ẩm thực cung đình đến đỉnh cao. Từ các tư liệu lưu trữ có thể thấy một số đặc điểm như:

Bữa sáng thường bắt đầu lúc 6 giờ và đôi khi bị trì hoãn đến 8 giờ. Bữa chiều chủ yếu là từ 12 giờ đến 2 giờ chiều. Theo quan điểm hiện đại, đây nên được coi là bữa trưa. Sau hai bữa ăn chính, có thể thêm một bữa phụ nếu đói.

Ẩm thực Mãn Châu là quốc vị nên các loại thịt thú săn, bánh nếp, dưa chua… đều là những món ngon mà hoàng đế và phi tần không thể bỏ qua, chế biến kiểu Sơn Đông chiếm chủ đạo. Trong thời kỳ Càn Long, từ một số chuyến tuần du phía Nam, các món ăn Tô Châu và Hàng Châu được đánh giá cao và trở nên phổ biến trong cung.

Các hoàng đế và hoàng hậu của triều đại nhà Thanh có sở thích ăn uống khác nhau. Càn Long rất cân bằng trong kết hợp. Hoàng đế Quang Tự thích ăn các món hải sản. Các nguyên liệu như vi cá mập, hải sâm, sứa và tảo bẹ được coi trọng; Từ Hi thích da heo quay, lưỡi vịt hầm và chân vịt, dưa hấu… bà cũng thích ăn những món ăn nhẹ như bánh bao nhỏ và tam giác chiên; Phổ Nghi rất thích đồ ăn phương Tây, từng đặt một phòng bếp món Tây trong Tử Cấm Thành.

Trong cung nhà Thanh có rất nhiều yến tiệc, ăn từ đầu năm đến cuối năm. Ngoài Tết Dương lịch, Trường thọ, Đông chí, còn có tiệc khải hoàn mừng chiến thắng, tiệc cưới hoàng đế, tiệc cưới công chúa, chiêu đãi sứ thần Triều Tiên và Tây Tạng, sứ thần và hoàng tử Mông Cổ, yến tiệc sinh nhật của thái hậu, yến tiệc sinh nhật của các phi tần, tiệc cưới của hoàng tử và cháu trai, yến tiệc của gia tộc và các lễ hội khác.

(*): Vật chứa thức ăn bằng sứ có miệng tròn, rộng và nắp đậy.

Tham khảo:

South China Morning Post

人民网

Bài viết Muôn sắc Trung Hoa: Vén màn Tử Cấm Thành, bữa ăn của hoàng đế có gì? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.

Từ câu chuyện xưa nơi rừng thẳm

Theo truyền thuyết, ở phía Bắc Brazil (thuộc thành phố Belém ngày nay) là nơi sinh sống của một bộ tộc đông đảo. Chính bởi thế, nguồn thức ăn ngày một khan hiếm. Để giải quyết tình hình này, vị tù trường bộ lạc Itaki đã đưa ra một quyết định gây sốc. Ông quy định rằng tất cả trẻ em được sinh ra sau một ngày phải bị hiến tế, để ngăn chặn sự gia tăng dân số.

Một ngày nọ, tuyên bố này xảy ra với chính gia đình của Itaki. Cô con gái Iaçã của ông phải hi sinh con mình để thi hành các quyết định của ông ngoại.

Iaçã tột cùng đau khổ trước cái chết của con gái nhỏ. Nàng không hề bước chân ra khỏi túp lều của mình và khóc lóc suốt mấy ngày đêm.

Iaçã đã tuyệt vọng khấn nguyện với thần Tupã, xin ngài giúp mình tìm ra phương hướng khác để cứu người dân. Xúc động trước trái tim người mẹ, thần Tupã quyết định giúp Itaki giải quyết vấn đề của bộ tộc.

Một ngày kia, Iaçã nghe thấy tiếng khóc của trẻ nhỏ phát ra từ bên ngoài túp lều. Nàng vô cùng ngạc nhiên và hạnh phúc khi nhìn thấy bé gái nhỏ của mình bên cạnh một cây cọ.

Iaçã chạy đến ôm lấy con mình. Nhưng buồn thay, đứa trẻ lại biến mất một cách bí ẩn trong vòng tay của mẹ. Lại một lần nữa không cách nào nguôi ngoai, nàng khóc đến mức kiệt sức và chết.

Thi thể của Iaçã được tìm thấy vào sáng hôm sau, ôm lấy cây cọ. Nàng có vẻ mặt thanh thản và dường như hơi mỉm cười. Đôi mắt vẫn nhìn về phía ngọn cây. Khi quan sát cây cọ, Itaki nhận ra ở nơi Iaçã hướng mắt tới có rất nhiều trái nhỏ màu sẫm.

Vị tù trưởng ra lệnh thu hoạch chúng. Từ những trái này, người ta ép được một loại nước đặc đậm màu, giúp nuôi sống bộ lạc, giải quyết vấn đề thiếu lương thực. Lệnh hiến tế được đình chỉ.

Người ta nói rằng tên của loại trái cây này là sự tưởng nhớ mà vị tù trưởng đã đặt cho cô con gái xinh đẹp của mình. Açaí, viết ngược lại là Iaçã.

Xuất xứ và vai trò của açaí trong ẩm thực Brazil

Đây là loài thực vật một lá mầm có nguồn gốc từ vùng đồng bằng ngập nước vùng Amazon: Brazil (các bang Amazonas, Amapá, Pará, Maranhão, Rondônia, Acre, Tocantins), Venezuela, Colombia, Ecuador, Guianas, Peru, Trinidad & Tobago, các lưu vực sông đổ vào Thái Bình Dương của Colombia và Ecuador.

Açaí rất quan trọng trong chế độ ăn uống của người miền Bắc Brazil. Ngày nay, nó không chỉ được trồng ở khu vực Amazon mà còn ở một số bang khác của Brazil. Các bang Pará, Amazonas và Maranhão (Brazil), là những nơi sản xuất açaí lớn nhất, chiếm hơn 85% sản lượng toàn cầu. Vùng lgarapé-Miri ở Pará, được mệnh danh là “Thủ đô của Acai”.

Açaí được nhiều người coi là món ngon kỳ lạ, được đánh giá cao ở một số vùng của Brazil và thế giới. Cây họ cọ có thể cao đến 20-30m, lá kết thành tàu hình như lông chim. Quả có đường kính khoảng 1 đến 2 cm, màu tím đậm trông gần giống nho. Hạt chiếm khoảng 80% của trái. Hương vị của thịt quả được mô tả là sự pha trộn giữa sô cô la và quả mọng, với dư vị kim loại nhẹ.

Ẩm thực Brazil có nền tảng là ẩm thực Bồ Đào Nha giao thoa với ẩm thực bản địa và châu Phi. Quả açaí (euterpe oleracea) là một trong những ảnh hưởng nổi tiếng nhất của thổ dân trong ẩm thực Brazil.

Açaí từng trở thành cơn sốt trên thế giới sau chiến dịch marketing rầm rộ. Một số nhà sản xuất thực phẩm đã phóng đại công dụng y học của acai như một vị thuốc thần kỳ dù không có bằng chứng khoa học cụ thể. Vài công ty đã bị Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ phạt vì quảng cáo sai sự thật.

Acai có thể được sử dụng trong cả món mặn và món ngọt. Ở phía Bắc và Đông Bắc Brazil, açaí theo truyền thống được tiêu thụ cùng với bột sắn. Chúng cũng được dùng để chế biến thành bột nhão dùng kèm với các món cá hoặc tôm. Ngoài ra, người ta cũng thường sử dụng açaí để làm xốt nhuyễn ăn với thịt bò khô.

Ở các vùng Trung Tây, Đông Nam và Nam của Brazil, açaí được trộn với xi-rô guarana, granola, trái cây, sữa, táo, đậu phộng, kem và nước xốt paçoca.

Ngoài việc sử dụng quả trong ẩm thực, lá açaí có thể làm mũ, chiếu, rổ, và lợp nhà, gỗ cho xây dựng. Thân cây có thể được xử lý để tạo ra khoáng chất. Dầu acai cũng có một số tính chất có lợi cho cơ thể con người. Hạt được sử dụng rộng rãi trong hàng thủ công mỹ nghệ và xử lý làm nhiên liệu xanh.

“Açaí bowl” là món ăn nổi tiếng không chỉ ở Brazil mà còn lan ra nhiều quốc gia trên thế giới. Khởi nguồn của điều này liên quan đến việc gia tộc Gracie đến Rio de Janeiro vào những năm 1930. Đây là dòng họ nổi tiếng vì đã khai sinh ra Nhu thuật Brazil. Hélio, một thành viên nổi tiếng của gia đình này đã đưa açaí vào chế độ ăn của mình.

Theo BBC, nhu cầu về açaí ngày một tăng cả trong và ngoài Brazil tuy nhiên việc trồng trọt độc canh loài cây này dẫn tới sự suy giảm một số giống đặc hữu bản địa khác như jatobá, kapok và tuyết tùng. Việc suy giảm đa dạng sinh học khiến độ chua của đất tăng lên và ảnh hưởng đến quá trình thụ phấn của các loài (bao gồm cả açaí) do giảm số lượng tổ ong.

Tham khảo

• https://www.todamateria.com.br/lenda-acai/
• Henderson, Andrew; Galeano, Gloria; Bernal, Rodrigo (23 tháng 4 năm 2019). Field Guide to the Palms of the Americas, Nhà xuất bản Đại học Princeton.
• https://www.bbc.com/portuguese/geral-60269301
• https://wp.ufpel.edu.br/empauta/a-popularizacao-do-acai-e-a-influencia-da-cultura-na-alimentacao/
• Ảnh Canva

Bài viết Amazon nghìn trùng: quả acai – hương vị của rừng trong truyền thống và hiện đại đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.

Khoảng thế kỷ thứ 2, người Ấn thay lúa mạch bằng lúa mì và mật ong bằng mật mía, cho thêm bơ, bạch đậu khấu, hạt tiêu, gừng… Ngoài ra còn có phiên bản pupalika, những chiếc bánh nhỏ làm từ gạo hoặc lúa mì được chiên trong bơ ghee và nhồi nhân đường thốt nốt thơm.

Ở bang Odisha, mỗi sáng sớm, người dân sẽ mang amalu (biến thể của malpua) như lễ vật đầu tiên dâng lên vị thần của đền Jagannath nổi tiếng. Amalu được làm bằng sữa đặc và một ít bột gạo. Món này thường được ăn kèm với xoài, chuối hoặc dứa. Các sử gia cho rằng rằng amalu đã luôn được dâng cúng kể từ khi ngôi đền thành hình.

Ngày nay, malpua rất phổ biến và luôn góp mặt trong các lễ hội như Holi, Diwali và Ramadan. Ở Bangladesh, malpua thường được phục vụ kèm với trái cây tươi và chuối được nghiền trong hỗn hợp bột chiên. Còn miền Bắc Ấn Độ, malpua chỉ có xi-rô đường và không có trái cây.

Ở vùng Maithil của bang Bihar (Đông Ấn), người dân dùng malpua kèm với thịt cừu hoặc cà ri gà trong lễ Holi như một món ăn chính. Người Bengal lại thích bổ sung lúa mì semolina (rava) và thì là (saunf) vào công thức malpua.

Đầu bếp chuyên bán malpua khéo léo như một nghệ nhân, họ làm việc với chảo dầu khổng lồ chứa đầy bơ ghee tan chảy, liên tục đổ các muôi bột lớn màu trắng, kem, vàng. Bột chìm xuống rồi nổi phồng lên trong chảo dầu. Miếng bánh giòn sau đó được nhúng vào mật đường hoặc phủ sốt sữa đặc rabri, trái cây, hạt khô, bạch đậu khấu, nghệ tây… tùy vùng

Trong thế giới Hồi giáo, món apupa cổ xưa đã biến hóa thành malpua với trứng và mawa (*), món street food phổ biến đặc biệt vào các lễ kỷ niệm ở Pakistan như tháng Ramadan. Bạn có thể xem một điểm bán malpua chiên tại chỗ trong video sau:

Đây là món ăn vặt nổi tiếng ở hầu hết các bang của Ấn Độ và cũng có mặt ở các quốc gia Nam Á khác như: Bangladesh, Nepal và Pakistan. Món bánh ngọt ngào này là một ví dụ sống động về sự biến đổi của ẩm thực dưới ảnh hưởng của văn hóa và địa lý.

(*) sữa đông được làm bằng cách đun sữa nguyên kem trong chảo sắt lớn cho tới khi đặc, có màu trắng hoặc vàng nhạt. Nếu được để từ đông sang hè nó có thể chuyển sang màu xanh do nấm mốc, có nhiều loại khác nhau dựa trên độ ẩm.

Bài viết Malpua – món ngọt lâu đời nhất của Ấn Độ. Lễ vật cho thần linh và hội hè đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.

Ở Slovakia, bánh này được gọi là pirohy. Ở Ukraine, chúng mang tên varenyky. Nhưng đối với Ba Lan và hầu hết phần còn lại của thế giới, đây là bánh pierogi – một trong những món ăn được yêu thích nhất và là biểu tượng của Ba Lan trong mắt bạn bè quốc tế. Người Ba Lan nhớ nhà có thể tìm thấy bánh pierogi ở khắp mọi nơi từ Thượng Hải đến Luân Đôn.

Từ “pierogi” là số nhiều trong tiếng Ba Lan, số ít là “pieróg”. Chúng có dạng nửa hình tròn thường được làm từ bột mì. Pierogi có nhân bên trong, tương tự như bánh gyoza của Nhật Bản hoặc ravioli của Ý.

Truyền thuyết về vị thánh cứu tế

Một giai thoại nổi tiếng về nguồn gốc bánh pierogi diễn ra tại thị trấn Kościelec. Ngày 13/07/1238, Thánh Hyacinth (*) (tên khác: Święty Jacek hay Jacek Odrowąż) đã đến thăm làng Kościelec, miền nam Ba Lan. Nhưng không may, một trận mưa đá quét qua, phá hủy toàn bộ cây trồng, dân làng sợ hãi vì viễn cảnh đói kém ập đến. Thánh Hyacinth đã đề nghị mọi người cùng cầu nguyện. Ngày hôm sau, mùa màng đã được phục hồi như ban đầu.

Để thay lời cảm tạ, dân làng đã tặng Hyacinth món pierogi làm từ hoa màu mà ngài trợ giúp hồi sinh. Đến tận ngày nay, câu: “Święty Jacku z pierogami!” (Thánh Hyacinth và Pierogi!) vẫn là câu nói cổ xưa được người Ba Lan cảm thán trong những thời điểm vô vọng.

Một truyền thuyết khác cho rằng, sau cuộc xâm lược của người Tatar (Thát Đát) năm 1241, Thánh Hyacinth đã làm ra bánh pierogi để nuôi sống người dân trong nạn đói. Thêm một giả thuyết nữa lại kể Pierogi được mang đến từ Ukraine cổ đại khoảng thế kỷ 13.

Vì tư liệu hiện tại còn khá ít, không ai có thể chắc chắn về nguồn gốc thật sự của món bánh này.

Món ăn gia đình và sự ngẫu hứng trong công thức

Đối với nhiều người Ba Lan, bánh pierogi gợi nhớ về hương vị thời thơ ấu và mái ấm gia đình. Trẻ nhỏ thường thích các món làm từ bột. Người Ba Lan yêu bánh pierogi không chỉ vì hoài niệm về quá khứ. Đây là món ăn mang đến cảm giác xoa dịu và còn giúp no bụng. Người nấu bánh pierogi có thể tự do thử nghiệm nguyên liệu và cách chế biến: nướng, chiên hoặc luộc.

Một trong những ghi chép đầu tiên về pierogi được tìm thấy trong sách dạy nấu ăn Ba Lan của đầu bếp nổi tiếng Stanisław Czerniecki. Ra đời năm 1682, công thức nhân bánh gồm: cật xắt nhỏ, mỡ bê, rau xanh và nhục đậu khấu – hơi khác so với pierogi ngày nay.

Do nguồn gốc từ vùng đồng quê Ba Lan, món này được coi là “thức ăn của nông dân”. Tuy nhiên, theo thời gian, Pierogi chiếm được tình cảm của mọi tầng lớp xã hội, bao gồm cả giới quý tộc.

Bánh pierogi là một phần quan trọng trong các lễ hội của Ba Lan.

Vào các ngày lễ như Giáng sinh và Phục sinh, bánh có thể được thay đổi cả hình dáng lẫn nhân để dành riêng cho dịp đặc biệt. Bánh cho đám cưới được gọi là pierogi kurniki nướng, làm bằng thịt gia cầm, thịt cừu và nấm. Bánh pierogi knysze nhân kiều mạch, pho mát hoặc khoai tây từng xuất hiện trong các lễ tang và rất phổ biến trong cộng đồng người Do Thái ở Mỹ.

Pierogi ruskie, được nhồi khoai tây và pho mát quark, là một trong những phiên bản phổ biến nhất ngày nay. Công thức này đến từ khu vực từng chịu sự quản lý của Ba Lan và nay là một phần của Ukraine.

Pierogi với nhân thịt khá phổ biến: lợn, bò, gà, bê, thịt xông khói. Các phiên bản cầu kỳ hơn đi kèm với thịt cừu, vịt hoặc ngỗng. Đầu tiên, thịt được nấu chín rồi xay nhuyễn. Nhân bánh có thể thay đổi tùy theo vùng và mùa như pho mát cừu (bryndza) từ vùng núi Tatra hay cá trích. Ở Lublin, bạc hà được thêm vào nhân với kiều mạch hoặc đậu lăng.

Vào mùa thu và đông, nhiều người Ba Lan ăn bánh pierogi với dưa cải, nấm rừng khô. Đây cũng là một phần của bữa tối đêm Giáng sinh. Theo truyền thống, pierogi được bày biện với lớp phủ gồm: hành tây chiên, mỡ lợn, bơ chảy, kem chua hoặc thịt lợn.

Người ta cũng có thể dùng công thức nước sốt phức tạp hơn có các loại thảo mộc tươi như: mùi tây, hẹ, thì là, bạc hà, cỏ xạ hương, hương thảo, ngải giấm (tarragon) hoặc húng quế.

Sự phong phú của các loại rau mùa xuân và mùa hè tạo ra các biến thể bánh pierogi đa dạng đến ngạc nhiên. Một số người sành ăn đã thử nghiệm các loại rau xanh như măng tây, rau bina, đậu Hà Lan, đậu fava, cây me chua hoặc bông cải xanh trộn với pho mát ngon của địa phương

Khi chế độ ăn thuần chay trở nên phổ biến hơn, đậu phụ, đậu fava, kê, bí đỏ còn được sử dụng để thay thế pho mát và thịt. Tại lễ hội bánh pierogi (2016) ở Kraków, sự kết hợp giữa vịt và mơ đã giành giải nhất. Người đầu bếp đã được trao tặng một bức tượng của Thánh Jacek (Hyacinth) với bánh pierogi.

Một số hương vị bánh pierogi ngoạn mục cũng được sinh ra ở nước ngoài – chủ yếu là Mỹ và Canada. Thành phố Pittsburgh (bang Pennsylvania) đã sáng chế ra món pierogi phủ sô cô la. Năm 1993, làng Glendon (Alberta – Canada) đã dựng tượng Giant Perogy (cách họ gọi tên pierogi) ngay ngã ba.

Trong thế giới hiện đại đầy bận rộn, nhiều người không thể để dành hàng giờ để làm bánh pierogi như cách mà mẹ và bà của họ từng chăm chút. Một số người vẫn cố gắng tự tay làm pierogi cho các dịp đặc biệt. Tuy nhiên để thuận tiện trong ăn uống hàng ngày, không ít người bắt đầu chuyển sang bánh pierogi làm sẵn, đông lạnh hoặc mua ở pierogarnia (nhà hàng chuyên bán bánh pierogi).

(*) Hyacinth qua đời vào năm 1257. Ông được Giáo hoàng Clement XVIII phong thánh vào ngày 17 tháng 4 năm 1594. Ở các nước nói tiếng Tây Ban Nha, Hyacinth được gọi là San Jacinto. Ông cũng là vị thánh bảo trợ của thành phố Tuguegarao (Philippines), vào ngày lễ Hyacinth, dân chúng sẽ tổ chức các đám rước và thi múa dân gian.

Bài viết Ẩm thực Ba Lan, dĩ nhiên là Pierogi! Bánh của thánh Hyacinth đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.

Đa số người Pháp ăn ốc đất như món khai vị vào những dịp đặc biệt, như bữa tối đón Giáng sinh hoặc năm mới.

Loài người đã ăn ốc sên từ thời tiền sử. Một số loài ốc cạn sinh trưởng mạnh ở vùng nông thôn nước Pháp. Chúng đã trở thành nguồn thực phẩm bổ sung quan trọng trong thời cổ đại.

Từ “escargot” có nguồn gốc từ “escaperagol” trong tiếng Provence và “escargol” trong tiếng Pháp cổ. Hai từ này được cho là chịu ảnh hưởng bởi các từ liên quan đến bọ hung.

Không phải tất cả các loài ốc đất đều ăn được. Chúng phải ngon miệng và có kích thước đủ lớn. Ở Pháp, ốc Helix pomatia (ốc Burgundy) thường được sử dụng nhiều nhất, tiếp theo là Cornu aspersa (ốc vườn) và Helix lucorum (ốc núi).Chúng phát triển mạnh ở vùng hoang dã quanh dãy Alps miền Đông nước Pháp. Trong những tháng mùa thu và mùa đông, ốc sên tụ họp lại để tồn tại khi trời lạnh hơn và những người dân sẽ bắt chúng vào thời điểm này.

Escargots phổ biến nhất ở Paris, Burgundy và cũng được ăn trên khắp nước Pháp.

Món này có nhiều biến thể, nổi tiếng nhất là escargots à la bourguignonne (Burgundy escargots) được nấu theo công thức cổ điển.

Câu chuyện lịch sử

Tương truyền rằng vào năm 1814, Talleyrand (nhà ngoại giao Pháp nổi tiếng thời đó) quyết định dùng bữa trưa với Sa hoàng Alexander I tại một nhà hàng Burgundy: Antonin Carême. Nhằm mục đích gây ấn tượng, ông yêu cầu đầu bếp chuẩn bị một món ăn mà trước đây Sa hoàng chưa bao giờ thử.

Người đầu bếp này đã chọn một nguyên liệu đặc sản ở Burgundy: ốc. Ông sử dụng tỏi nhằm át đi mùi ốc, mùi tây xanh bắt mắt, và bơ khiến món ăn ngon lành hơn. Sa hoàng ấn tượng với món này đến nỗi ông thường xuyên yêu cầu phục vụ nó trong suốt lưu trú tại Pháp và ngay cả khi trở lại Nga. Vậy là một trong những món ăn nổi tiếng nhất của Burgundy ra đời!

Escargot có vị như thế nào?

Hương vị và kết cấu của Escargot thường được mô tả là giống với ngao. Tuy nhiên, một số người cũng cho rằng escargot có vị giống như thịt gà, cá hoặc một chút vị nấm.

Cách ăn Escargots ở Pháp

Ở Pháp, ốc thường được đặt bên trong vỏ, do đó, bạn sẽ cần một loại dụng cụ đặc biệt để thưởng thức ốc. Món này cũng có thể được ăn kèm với bánh mì nướng.

Món này có giá không hề rẻ tại các nhà hàng do quy trình chuẩn bị hơi phức tạp. Ốc cần được làm sạch kỹ lưỡng trước khi chế biến. Ngoài ra, cũng có thể tìm mua ốc dạng đóng hộp để chế biến tại nhà.

(*)Burgundy: một tỉnh miền Đông-Trung nước Pháp, Burgundy từng là tên một vương quốc quyền lực của châu Âu vào thế kỷ 15 và đầu thế kỷ 16.

Ảnh đại diện: nguồn Canva

Tham khảo:

• https://www.thebrentwoodrestaurant.com/french-escargots-snails/
• https://www.thelocal.fr/20211228/dont-ask-google-ask-us-why-do-the-french-eat-snails/
• https://journeytofrance.com/french-snail-escargot-history/
• https://www.offbeatfrance.com/snails-in-france-escargots.html
• https://www.tasteatlas.com/escargot
• https://www.bbc.com/news/science-environment-28873899

Bài viết Escargot – đặc sản ốc sên của Pháp, không hẳn kinh dị như bạn tưởng! đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.

Tất nhiên, đêm rằm ấy cũng không thể thiếu sự xuất hiện của bánh trung thu. Món bánh ngày lễ hội này và cả chiếc hộp đi kèm ngày một kỳ công và tinh xảo hơn. Nhân hôm nay vui ca, chúng mình cùng nghe kể chuyện vừa thưởng bánh, uống trà đón trăng tròn nhé!

Tìm về nguồn gốc

Tết Trung thu rơi vào ngày 15 tháng 8 âm lịch, tức giữa độ thu sang. Trăng tròn được coi là biểu tượng của sự đoàn tụ, vì vậy tết trung thu còn được gọi là tết đoàn viên. Ngày lễ này khá phổ biến ở một số quốc gia Đông và Đông Nam Á.

Vẫn chưa rõ nguồn gốc tết Trung thu là ảnh hưởng của Trung Hoa hay xuất phát từ nền văn minh lúa nước của người Việt cổ. Hình ảnh mô tả Trung thu đã xuất hiện trên trống đồng Ngọc Lũ. Đây cũng được coi là lễ hội đánh dấu sự kết thúc mùa vụ, người nông dân được thảnh thơi và vui chơi.

Tại Trung Quốc, lễ hội này được khai sinh cách đây hơn 2.000 năm như một lễ kỷ niệm mùa thu, nhằm tạ ơn các vị thần. Nhiều học giả cho rằng tết Trung thu xuất hiện lần đầu tiên vào thời nhà Tống, bắt nguồn từ truyền thống thờ mặt trăng, ngày 15 tháng 8 được chỉ định là ngày trung thu.

Bánh trung thu ban đầu có nguồn gốc từ thời nhà Đường. Trong lễ hội ăn mừng ngày khải hoàn tại thành Trường An, Đường Cao Tổ Lý Uyên đã chỉ vào mặt trăng với chiếc bánh tròn trên tay và ra lệnh chia bánh chiêu đãi cho các tướng sĩ. Từ đó, hình thành phong tục ăn bánh trong Tết Trung thu.

Bánh trung thu đóng một vai trò quan trọng trong việc giải phóng Trung Quốc (1206–1341 CN) khỏi người Mông Cổ vào thế kỷ 14. Thủ lĩnh phiến quân Chu Nguyên Chương muốn thống nhất các nhóm quân khác nhau để chuẩn bị cho cuộc nổi dậy, nhưng quan lại và binh lính triều đình phòng vệ và quản lý cực kỳ chặt chẽ, rất khó để tin tức được truyền đi.

Quân sư Lưu Bá Ôn đã nghĩ ra một mưu kế, lệnh cho thuộc hạ giấu những thông điệp có ghi “tấn công đêm 15 tháng 8” trong bánh, rồi cử người giao cho nghĩa quân ở các nơi. Ngày ấy, tất cả các nhóm đồng loạt hưởng ứng, quân khởi nghĩa như lửa đốt thảo nguyên. Sau khi chiếm được kinh đô của nhà Nguyên, Chu Nguyên Chương mừng rỡ ban lệnh:

Vào Tết Trung thu năm sau, tất cả binh lính và dân chúng sẽ cùng nhau vui chơi, và những chiếc “bánh trung thu” (nguyệt bính “月饼” – bánh mặt trăng) sẽ được thưởng cho các tướng lĩnh.

Kể từ đó, việc sản xuất bánh trung thu ngày càng cầu kỳ hơn, đa dạng chủng loại hơn, có loại to như cái đĩa, dùng làm quà biếu.

Ở Việt Nam

Bánh trung thu tại Việt Nam chủ yếu có bánh nướng, bánh dẻo và bánh pía. Bánh có hình vuông, tròn hoặc động vật. Bánh nướng chịu ảnh hưởng từ bánh trung thu Quảng Đông.

Vỏ ngoài mỏng làm bằng bột mì. Họa tiết tinh xảo hình hoa lá, chữ nổi, nhân thập cẩm (mứt bí, lạp xưởng, hạt dưa, trứng muối…) hoặc nhân đậu, khoai môn…

Bánh dẻo đơn giản hơn với lớp vỏ dẻo, trắng tinh làm từ bột nếp rang chín, thơm hương hoa bưởi, nhân ngọt ngào. Bánh có thể ăn ngay do đã chín sẵn.

Bánh pía là bánh trung thu của người Triều Châu. Vào cuối thế kỷ 17, một làn sóng những người theo chủ nghĩa bảo hoàng nhà Minh từ miền nam Trung Quốc tìm nơi ẩn náu ở các tỉnh miền Nam Việt Nam sau khi nhà Minh bị người Mãn Châu lật đổ. Họ được chia làm ba nhóm. Nhóm thứ ba gồm những cư dân ven biển phía nam Trung Quốc như: Triều Châu, Phúc Kiến, Quảng Đông và Hải Nam.

Người Triều Châu đã mang bánh pía đến Sóc Trăng. Nổi tiếng nhất là bánh pía Vũng Thơm, có 2 vị phổ biến nhất là nhân đậu hoặc khoai cau. Từ pía có gốc từ tiếng Triều Châu “pi-é”, theo Hán Việt là bánh.

Làng Thượng Cung ở Thường Tín, Hà Nội năm xưa có truyền thống làm khuôn bánh bằng gỗ. Nhưng thời đại thay đổi, khuôn nhựa với mẫu mã đa dạng, tiện lợi xuất hiện ngày càng nhiều. Nhiều người bỏ nghề chuyển sang tạc tượng để kiếm sống. Chỉ số ít duy trì cái nghề tỉ mỉ, khó nhọc này.

Để làm khuôn phải chọn gỗ xà cừ, gỗ thị. Sau khi xẻ, phôi được kẻ mực, ngâm mỡ rồi mới đục. Khuôn có mùi thơm dịu tự nhiên. Nếu giữ gìn cẩn thận, khuôn gỗ có thể dùng được hàng chục năm. Mình có biết một chị làm bánh trung thu vẫn khen khuôn gỗ. Chị nói: “Khuôn gỗ đỉnh nhất, mỗi tội đóng đóng đập đập cực quá xá.” :))

Khám phá bánh trung thu ở các nước khác

Trung Quốc

Trên khắp Trung Hoa, bánh trung thu thay đổi tùy theo văn hóa và nếp ẩm thực ẩm thực địa phương. Các biến thể phổ biến nhất bao gồm:

✭ Bánh trung thu kiểu Quảng Đông

Các nguyên liệu thường dùng rất đa dạng: có hạt sen, hạt dưa, chà bông, thịt gà, vịt, thịt heo quay, nấm, các loại quả hạch, lòng đỏ… Phiên bản cầu kỳ hơn có bốn lòng đỏ trứng, tượng trưng cho bốn giai đoạn của mặt trăng. Bánh kiểu Quảng Đông có vị ngọt thanh.

✭ Bánh trung thu kiểu Bắc Kinh

Đây là món ăn nhẹ yêu thích của Từ Hi thái hậu. Vỏ ngoài của chiếc bánh sẽ bong ra như lông ngỗng khi bị va chạm. Vậy nên, bà đặt tên cho nó là bánh fan mao.

Nhân bánh được bọc bởi hai lớp. Lớp ngoài cùng làm bằng nước, dầu, bột mì, bột sữa. Lớp thứ hai có dầu và bột mì. Quá trình chế biến tinh tế khiến phần vỏ tan trong miệng. Nhân bánh gồm đậu đỏ, các loại hạt và trái cây.

✭ Bánh trung thu kiểu Tô Châu

Bánh trung thu kiểu Tô Châu là đặc trưng của vùng châu thổ sông Dương Tử quanh Thượng Hải. Xuất hiện cách đây hơn nghìn năm, món này nổi tiếng khắp Trung Quốc nhờ các lớp bánh ngọt xốp do được chiên lên, nhiều đường và mỡ heo. Bánh có cả loại ngọt và mặn.

✭Bánh trung thu kiểu Triều Châu

Bánh Triều Châu truyền thống có lớp vỏ mỏng làm từ mỡ lợn, bột mì, nhân đậu xanh hoặc đậu đỏ dày.

Nó có một biến thể lớn hơn, dẹt hơn, được làm từ bột mì, vỏ quýt, đường, bột ngũ vị hương và rắc mè phủ lên.

✭ Bánh trung thu kiểu Vân Nam

Vùng này có hai loại bánh trung thu nổi tiếng nhất:

• Bánh nhân thịt nguội thái hạt lựu và mật ong. Vị mặn và ngọt hòa quyện.
• Bánh nhân hoa dùng hoa hồng tươi hoặc các loại hoa ăn được khác.

Hàn Quốc

Trung thu (Chuseok) là ngày lễ quan trọng của người Hàn. Bánh songpyeon (송편) là món nhất định phải có trong dịp này.

Những chiếc bánh gạo nhỏ hình nửa mặt trăng được nhồi nhân ngọt như hạt mè và hấp theo cách truyền thống trên lớp lá thông. Cái tên songpyeon bắt nguồn từ việc sử dụng lá thông, chữ “song” trong “songpyeon” có nghĩa là cây thông.

Nhật Bản

Không giống như một số nước đồng văn (*) khác, người Nhật ngày nay không quá coi trọng tết Trung thu. Nước này có một ngày lễ mùa thu tương đương gọi là Tsukimi (月 見) (thưởng nguyệt) được tổ chức để mừng mùa thu hoạch. Theo truyền thống, mọi người sẽ ngắm trăng rằm, ngâm thơ, uống rượu sake, bài trí cỏ susuki và các món đặc trưng của mùa thu để cúng mặt trăng.

Bánh gạo tsukimi dango sẽ được ăn vào dịp này. Những chiếc bánh tròn tượng trưng cho mặt trăng. Ăn tsukimi-dango được cho là sẽ mang lại sức khỏe và hạnh phúc.

Theo phong tục, người ta sẽ bày 15 chiếc bánh để ứng với đêm rằm, trong khi một truyền thống khác chỉ xếp 12 chiếc, một chiếc cho mỗi tháng.

Các sản vật khác của mùa thu cũng được lựa chọn như đậu nành edamame, hạt dẻ, bí ngô, khoai môn, khoai lang, hoặc mì soba, udon với trứng sống, rong nori.

Vậy là chuyến du hành rằm trung thu qua một số quốc gia châu Á đã kết thúc. Hi vọng sẽ nhận được góp ý tích cực từ bạn và không ai bị mệt vì dài :)))

Với mình niềm vui ngày trung thu là một món quà quý giá. Đến tận những năm tuổi 20, trung thu và giáng sinh là hai ngày lễ mình háo hức nhất năm. Kỷ niệm thuở nhỏ mang theo niềm hân hoan trong tim đến tận tuổi trưởng thành.

Vậy nên, mình mong tất cả những bạn nhỏ sẽ luôn có lễ trung thu lấp lánh niềm vui. Và bạn, dù bạn đang ở đâu, mong trái tim bạn sẽ thật ấm áp trong đêm trăng này. Thử nhấc ghế ra hàng hiên, nhấp trà, nhâm nhi chút bánh, tận hưởng những phút giây thư thái của tiết thu. Nếu thích bài viết này, bạn hãy chia sẻ cho bạn bè và người thân nhé. Trung thu hạnh phúc, bạn mến ♡

(*) Đồng văn Trung Hoa: các nước chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc.

Bài viết Nhân hội trăng rằm nghe kể chuyện bánh trung thu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày My cozy tree house.